लेख / रचनाहरू

ठूलै अवरोध भएन भने अब मंसिर ४ मा चुनाव हुने नै भयो । चुनाव संविधानसभाको ।  संविधानसभाको चुनाव भनेको हरेक वालिगले संविधान बनाउन आफ्नो वारेस पठाउने चुनाव हो । निर्वाचितहरु भनेका संविधान बनाउने प्रयोजनकालागि आम नागरिकका प्रतिनिधि हुन् । अन्तरिम संविधान २०६३ मा भनिएको सार्वभौम र राजकीय सत्ताको प्रयोग नेपाली जनताका नाममा उनले नै गर्ने हुन् । जे होस्‚ अब मुलुक संविधानसभाको चुनाव -२ तिर उन्मुख छ । यसले दशै तिहार पनि अलिक  कम महत्वको  बनाउने जस्तै भएको छ । हार जीतका जोड घटाउमा दशै तिहारका दिन पनि चुनावी माहौलमा परिणत भएकाछन् ।

संविधानसभाको चुनाव- २ त आएको छ । यसले केही प्रश्न पनि तयार गरेको छ । ती प्रश्नहरुको उत्तर मुलुकको क्षितिजमै देखिदैनन् । आम मतदाताको मष्तिष्कमा उठेका यस्ता प्रश्नहरुको उत्तर त मत माग्न आउने उम्मेद्वारहरुले दिनु पर्ने हो तर उनले मतदाताका मष्तिष्कका प्रश्नहरुको उत्तर दिने सामार्थ राख्तछन् र ? लाग्छ‚ यस्तो सामार्थ्य राख्ने भए -संविधानसभा -१ ले नै संविधान निर्माणगरी सक्ने थियो । त्यसो त अहिले त उम्मेद्वारहरुको -के पो गर्न सक्तैनौ र ? – भन्ने बेला हो यो । उहाँहरुको यतिबेलाको बोलीको तौलमा वजन खोज्नु भनेको शून्यतिरको यात्रा हो ।

संविधानसभाको चुनावमा उठेका उम्मेदवारहरु यतिबेला जे भनून ‚ तर म  यतिबेला २०६९ साल जेष्ठ १४ गतेको संविधानसभा भवन नयाँ बानेश्वर संझिइ रहेछु । रातको मध्यरात हुनलाग्दा  पनि सभासदहरु नारा लगाउदैथिए । बैठक शुर होस्‚ भनेर नारा लगाइरहदा सींहदरवारको निर्णयबाट संविधानसभा बिघटन भै सकेकोथियो । सञ्चारमाध्यमले मुलुकभरि सूचना दिइसक्ता पनि बरा सभासदहरुले संविधानसभा बिघटन भैसकेको थाहै पाएका थिएनन् । नारा लगाइरहे । जब थाहापाए‚ खालबाट जूवा हारेको जुवाडेभन्दा पनि बिजोक भएको अनुहार लिएर उनिहरु फर्के । यस्तो संविधानसभा-१का उत्तराधिकारी हुन हिडेका संविधानसभा-२का चुनावका उम्मेदवारहरुलाइ यी बिषयमा मतदाताले उठाउने प्रश्नहरुको उत्तर के कण्ठ छ त ? मुखाग्रै छ ? भए राम्रै हुन्छ ।

कवितालाइ गीत बनाएको ‚ गोपालप्रसाद रिमालको कविता‚ झण्डै ७० बर्षै हुन लागेको कविता‚ खुबै चल्ती भयो ‚ त्यो गीतमा फेरिएको कविताको । एक युगमा एक दिन  एक पल्ट आउछ । अब पनि यो गीत त गाइन्छ होला‚ तर यसमा पनि संशोधन गर्न जरुरी भएको होला एक युगमा एकदिन दुइ पल्ट आउछ– भनेर । यसको संशोधनमा प्रश्न उठाउनेहरुलाइ जवाफ छ ‚अन्तरिम संविधान एक धाराले २५ धारा संशोधन हुन सक्ता‚ रिमालको कविता संशोधन हुन के संकट र ? त्यसैले अब उमेद्वार र उनका समर्थकले‚ प्रचारकले धक फुकाएर गाए हुन्छ‚ एक युगमा एक दिन दुइ पल्ट आउछ भनेर ।  यति गर्दा फेरि पनि बनेनछ संविधान भने अर्कोपल्ट गाउनुपर्छ एक युगमा एकदिन जति पल्ट पनि आउछ भनेर ।

जे होस्‚ संविधानसभाको चुनाव हुदैछ । हिजो संविधान किन बनेन ? नबन्नुका कारणहरु  के के थिए ? को जिम्बेवार थियो ? संविधान नबन्नुमा । अब संविधान बन्ने आधारहरु कसरी तयार भएकाछन् ? यी बिषयमा सोच्न दलका नेताहरुलाइ पक्कै रहर छैन जस्तो लाग्छ । यी प्रश्नको जवाफको अपेक्षा पनि मतदाताले उम्मेद्वारबाट राखेकाछन् । उम्मेद्वारसँग मतदातालाइ दिने जवाफको स्टक भने रित्तो देखिदैछ ।

त्यसो त ‚ कवि बिमल निभाले लेखेको एउटा कविताको एउटा अशले मलाइ चिमोटेको छ‚ उनले लेखेकाछन्

” हिउदे अधिबेशनको

अन्तिम बैठकबाट फर्केर

मेरो साँसद मित्रले

अकस्मात घोषणा गर्‍यो

मेरा मित्रहरु हो

तिमीहरु बिश्वास गर अथवा नगर आउदो चुनावमा म

स्वयमलाई पनि भोट दिनेछैन “

अवस्था त यस्तै यस्तै हो । जतिले भोट दिए पनि चुनाव त होला‚ तर संविधान बन्ने आधार त देखिएका छैनन् । चुनाव पछि निर्वाचित सरकार हुने र एउटा प्रकृयाको थालनी हुने सम्म ठानेर मतदानमा सरिक हुने मतदाताका अनेक प्रश्नहरुको उत्तर दिन र गृहकार्य गर्न उम्मेद्वारहरुलाइ जरुरी छ । उनले पक्कै उनको सामार्थ र क्षमता बढाउनै पर्छ । मतदाताले पनि उम्मेदवारहरलाइ संविधानसभा -३ को अवस्थामा मुलुकलाइ नपुर्‍याउने कबुलियत गराएर मात्र मतदान दिन उचित छ कि ?

संविधानसभा २ पनि संविधान नबनाइ बिघटन गराएर‚ रीत्तो खल्ती छाम्दै‚ खालबाट घर फर्केको‚ हारेको जुवाडेको जस्तै अनुहार लाएर  संविधानसभादहरु फर्कन नपाउने शर्त हरेक मतदाताका शर्त हुन् ।